Gaz Bilgisi: Koruyucu Gazların Önemi

28/07/2022 • 5 min

welding with air liquide

Kaynak, yoğun ısı ve basıncın ayrı ayrı veya bir arada kullanılmasıyla yapılır; hem güç, hem hassasiyet gerektiren bir işlemdir. Kaynak arkını başlatmadan önce, doğru gaz karışımını sağlamak, yapılacak işin yarısıdır.

Doğru Gaz Karışımı Neden Önemli̇?

Koruyucu kaynak gazı, erimiş metalin oksijen, karbondioksit ve azot gibi atmosfer gazları veya nemle etkilesime girmesini engeller. Sorunsuz bir kaynak işlemi için, özenli bir gaz seçimi onemlidir. Yanlış gaz seçimi, hatalı ve uygun olmayan kaynaklara neden olabilir.

Koruyucu Gazlar Hangileridir?

Koruyucu gazlar, kaynağı, atmosfer gazları ile temas sonucu oluşabilecek olumsuzluklardan koruyan inert veya yarı inert gazlardır. Arkın ürettiği ısı miktarını ve ortaya çıkan kaynak dikişinin görünümünü etkilerler.

Inert Gazlar

İnert gazlar (asal gazlar olarak da bilinir) renksiz ve kokusuzdur ve kimyasal reaksiyona girmezler.

  • Argon

Saf argon genellikle alüminyum ve demir dışı metallerde kullanılır. Argon, kaynak arkını koruma ve derin nüfuziyetli kaynak yapma imkanı sunar.

Argon, kolay ark başlangıçları, alternatif akım (AC) uygulamaları ve daha düşük voltajlarda daha uzun ark oluşumuna imkan tanır.  Helyum ilavesi, argonun ısı transfer özelliklerini iyileştirir ve karbondioksit veya oksijen ile karıştırılmış argon, kaynak arkının kararlılığına yardımcı olur.

  • Helyum

Saf helyum magnezyum, bakır ve alüminyum kaynağı için idealdir. Ancak, çelikle çalışırken sıçrantıya neden olabilecek düzensiz bir ark oluşturur. Helyum, otomasyon kaynaklarda etkilidir ancak manuel kaynakta hata toleransı daha düşüktür.

Kaynakta Yarı İnert Gazlar

Düşük kimyasal reaktiviteye sahip gazlar, yarı inert olarak nitelendirilir. Doğru miktarlarda ve doğru karışımda kaynağın kalitesini artırabilirler.

  • Hidrojen

Hidrojen, oksijen ile bileşik oluşturmaya meyillidir ve bazı paslanmaz çeliklerde daha kaliteli kaynak yüzeyleri ve dikişleri elde edilmesine yardımcı olur. Bununla birlikte, yanlış kullanımlarda, gözeneklere, karbon ve düşük alaşımlı çeliklerde çatlaklara neden olabilir.

Argona hidrojen eklenmesi nüfuziyeti derinleştirir ve kaynak hızını artırmaya yardimci olur.

  • Azot

Azot, kaynak nüfuziyetini ve ark kararlılığını artırır. Azot karışımları, bazı metal ve alaşımların mekanik özelliklerini iyileştirebilir ve gözenek oluşumunu engeller.

  • Oksijen

Oksijen karışımları, kaynak koruyucu gaz olarak sınırlı biçimde kullanılır.

Metali oksitlemesi, ısı girdisini artırması ve nüfuziyet profilini yanlardan daraltması gibi etkilerin yanında arkı stabilize eder, yüzey gerilimini düşürür ve metal transferini iyileştirir.

Oksijenin oksitleyici özelligi bakır, alüminyum ve magnezyum gibi metallerle çalışmayı uygunsuz hale getirir. Fazla kullanıldığında kırılganlık oluşturabileceğinden, oksijen karışım içerisinde limitli kullanılmalıdır.

  • Karbondi̇oksi̇t

Karbondioksit, metal aktif gaz (MAG) kaynağında, kaynak hızını, nüfuziyeti ve mekanik özellikleri iyileştirir.

Bununla birlikte, koruyucu gaz olarak karbondioksit kullanımı, kararsız kaynak arkı, sıçrantı ve zararlı duman artışına neden olur. Karbondioksit - argon karışımları bu sorunları en aza indirger.

Karbondioksit, alüminyum ve alaşımlarının kaynağında ise kullanılmamalıdır.

Kaynakta Temel Gaz Bi̇lgi̇si̇

Gazların kaynak kalitesi üzerindeki etkilerinin iyi bilinmesi, her ince ayrıntının sonucu etkilediği kaynakta çok önemlidir. 

Doğru kaynak gazı seçimi ve Air Liquide’in uzmanligindan faydalanmak için, bizimle iletişime geçin.

Altmıştan fazla molekül ile ilgili kapsamlı bilgi için Air Liquide Gaz Ansiklopedisi'ni ziyaret edin (İngilizce).